تمبر چیست ؟

 تَمبر یا تمبر پستی مدرکی چاپی است که نشان‌دهندهٔ پیش‌ پرداخت مبلغی برای خدمات پستی است.
تمبر معمولاً به صورت کاغذی کوچک و چهارگوش تهیه می‌شود که چهار سوی آن کاغذ حالت دندانه‌دار بوده و در پشت آن چسبی مالیده شده که با برخورد آب خاصیت چسبندگی پیدا می‌کند.
چسباندن تمبر به یک نامه یا بستهٔ پستی نشان‌دهندهٔ اینست که فرستنده، مبلغ لازم برای ارسال محموله را به‌طور کامل یا بخشی از آن را پرداخته‌است. در صورتی‌که ارزش تمبر الصاقی کمتر از بهای خدمات پستی مربوطه باشد گفته می‌شود که محموله «کسر تمبر» دارد.

 تاریخچه وانتشار تمبر

از زمانهای بسیار دور که انسانها زندگی اجتماعی را قبول کرده و به تشکیل یک نوع زندگی دسته جمعی موفق شدند احتیاج به برقراری ارتباط بین قبایل دور از هم نیز آشکار بود. قبل از ایجاد نوعی خط که بتواند پیغام کتبی باشد افرادی بودند که پیغام را شفاهی از محلی به محل دیگر می رساندند. این افراد با استفاده از وسیله ای شبیه به نوعی سیم که به چوبی بسته و به آن گره می زدند آنرا به خود بسته حرکت می نمودند با دست زدن به این گره ها چون دانه تسبیح پیغام را به یاد آورده مرور می کردند.
در هندوستان افراد پیغام رسان را بنام داک میخواندند این افراد چون در شب از میان جنگل عبور می کردند بدور گردن خود جهت ترساندن حیوانات جنگلی زنگ می آویختند .
داریوش پادشاه بزرگ هخامنشی چابک سواران دولتی را تربیت کرده بود که نوشته های دولتی را ایستگاه به ایستگاه برده به چاپار بعدی می رساندند،بدین ترتیب به بوسیله ی این چابک سواران همیشه از اخبار دورترین نقاط کشور مطلع می شدند. جمله ی معروف او که "نه برف و باران نه گرما نه تاریکی شب نمی تواند پیک های تند رو را از حرکت باز دارد" در بالای سر در ساختمان اداره ی پست شهر نیویورک به چشم می خورد. هر زمان قبایلی با هم اجتماع میکردند و همکاری با جوامع دیگر محسوس می شد ارتباط اصل اساسی آن جامعه بود.
در ابتدا استفاده از سیستم ارتباطات در اختیار روسای قبایل و بعدها پادشاهان و امپراطوران بود در زمان سزار اگوست چیزی شبیه به سیستم پستی امروزی به وجود آمد. گراسوس پاپلیکوس جاده های مشخصی در سراسر امپراطوری روم به وجود آورد و پیک ها مجاز بودند پیغام افراد ممتاز رسمی دولتی را به افراد مورد نظر برسانند. از این زمان بود که کلمه ی پست مصطلح شد. در امتداد جاده های مورد استفاده ی پیک ها محل هایی جهت استراحت و تشخیص محل و مسافت بعدی که بایستی طی شود به وجود آمد که نام پست و بعدا "دفتر" از آن گرفته شد.
تجار شهر هانز در حاشیه ی دریای بالتیک قرارگاه مخصوصی برقرار کرده و افرادی را برای خدمت در این دفاتر و رساندن پیغام های خودشان و شاید دیگران استخدام کردند.

چندی بعد COUNT OF THURN AND TAXIS سیستم پستی شخصی را تاسیس نمود که در بیشتر شهرهای اروپا فعالیت می کرد. افراد با پرداخت مبلغ معین می توانستند از این سیستم پستی استفاده نمایند . در واقع می توان این تشکیلات را شروع سیستم پستی جدید نامید. علاوه بر سیستم ایجاد شده که اتفاقاً از طرف پادشاه هم حمایت می شد سیستم های پستی شخصی دیگر هم کم وبیش در اروپا به وجود آمد.یکی ازآنها بوسیله دانشگاه های فرانسه بوجود آمد تا دانشجویان بتوانند برای دریافت پول ازوالدین خودشان مکاتبه نمایند.
در لندن سال 1680، تقریباً دویست سال قبل از ایجاد سرویس پستی جدید، ویلیام دوکرا تشکیلات پنی پست را بوجود آورد. بدین معنی که بابت ارسال نامه  داخل شهر لندن یک پنی دریافت می کرد. وی در ادامه صندوقهای پست را در محلات مختلف شهر لندن نصب و دفاتری هم تاسیس نمود. نامه ها هریک ساعت یک بار از صندوقها جمع آوری ودر دفتر شعبه به تاریخ همان ساعت مهرمیشد. تشکیلات همه گیر و پرسود شده بود. تا جایی که دوکرا با دوک آو یورک DUKE OF YORK که ادعا می کرد امتیاز حمل نامه به او تعلق دارد درگیری پیدا نمود. بدین ترتیب تشکیلات پستی دوکرا از طرف دولت ضبط و اداره میشد تا سال 1800 که دفتر پستی دو پنی The Two Penny Post بوجود آمد.

سیستم پستی در انگلستان کم وبیش با ایجاد راه های پستی در سراسر کشور به وجود آمد و نامه برای خارج از کشور بوسیله صاحبان کشتی های خصوصی و افراد انجام می گرفت. خدمات پستی برای عموم بود و هر کس میتوانست نامه پست کند و اجرت حمل نامه از گیرنده نامه دریافت میشد. این مسئله ایجاد ناراحتی های بسیار برای نامه رسان ها می نمود. بدین معنی که گیرنده نامه با قرار قبلی با فرستنده و بکار بردن رمز در متن آدرس از مقصود فرستنده نامه مطلع و نتیجتاً از دریافت نامه خوداری می نمود. پستچی بیچاره مجبور میشد نامه را بر گرداند. این امر باعث ضرر اداره کنندگان تشکیلات پست بود. اختراع ماشین بخار تحول عظیمی را در جهان پایه گذارد که در سیستم پستی هم تاثیر فوق العاده نمود.

در سال 1837 سیر رونال هیل SIR ROWLAND HILL مطالعات بسیار در مورد نحود دریافت کرایه پست نمود. بعضی مردم فکر ایجاد تمبر را یک پدیده جدید از طرف رونالد هیل میدانند، در حالیکه برای جمع آوری مالیات سالها از نوعی اتیکت چاپی شبیه تمبر استفاده می شد. فکر استفاده از تمبر برای اخذ کرایه پست از فرستنده نامه و اصولاً چاپ اولین تمبر پست از طرف سر رولند هیل بود.
اولین تمبر پست در انگلستان معروف به پنی سیاه  BLAK PENNY در تاریخ 6 می 1840 منتشر شد و چون انتشار تمبر پست قبل از این تاریخ سابقه نداشت از نوشتن نام کشور انگلستان بر روی تمبر خودداری کردند کما اینکه هنوز بعد از گذشت بیش از 170 سال نام انگلستان بر روی تمبر آن کشور دیده نمی شود، مگر تصویری از پادشاه یا ملکه که پادشاه می باشد در گوشه تمبر چاپ می شود. برای سهولت چسباندن تمبربه پاکت پشت تمبر را چسب زدند، این مسئله که پشت تمبر را که صورت ملکه دارد بایستی با آب دهان مرطوب کرد جار و جنجال بپا نمود و آنرا نوعی توهین به ملکه می دانستند و بعضی هم نسبت به مهر زدن روی تمبر که باعث آلودگی صورت ملکه میشد باز اعتراض داشتند که مالیدن و ملوث کردن صورت ملکه توهین است. هم زمان با اولین تمبر پست دولت انگلیس پاکتهایی که روی آن تمبر چاپ شده بود و همچنین پاکت بدون تمبر ولی با تصاویری زیبا منتشر نمود.
فکر چاپ تمبر پست که بوسیله سر رولند هیل انجام گرفت بلافاصله جنبه جهانی گرفت و کشورها یکی پس از دیگری اقدام به چاپ تمبر نمودند و در فاصله ده سال حدود 25 ایالت و بعضی کشورهای بزرگ تمبر پست منتشر نمودند.
ارسال نامه بین کشور ها و تحویل وتحول پرداخت کرایه پستی آنها مشکلاتی را بوجود آورد.

دکتر هاینریش فن اشتفان DR.HEINRICH VON STEPHAN رئیس پست امپراطوری آلمان تشکیل اتحادیه پست جهانی را پیشنهاد نمود. مسائل مربوط به پست و نحوه کار ادارات پست کشورها تنظیم، قوانین و مقررات در این اتحادیه بررسی و تصمیمات متخذه که با تصویب نمایندگان عضو این اتحادیه بوده به کشورهای عضو ابلاغ می شود. اتحادیه پست جهانی در 1875 میلادی بوجود آمد و مرکز آن در شهر برن در کشور سوئیس است. دولت ایران در تاریخ اول سپتامبر 1877 به عضویت این اتحایه در آمد.
دولت ایران در سال 1865 هیئتی را برای تهیه طرح تمبر و مذاکره با طراحان معروف به فرانسه اعزام نمود. با ورود این هیئت شخصی بنام ریستر که از مقصود و هدف هیئت ایرانی مطلع شده بود طرحی تهیه و تسلیم نمود که مورد قبول واقع نشد و به او برگشت دادند. هیئت مذکور طرح دیگری که به وسیله ی آلبرت بار طراح تمبر تهیه شده بود قبول و کلیشه های تهیه شده را با خود به تهران آورد. با استفاده از کلیشه های موجود تمبر های اولیه ایران را در تهران چاپ نمودند.